Mele Ismet

Heft, heyşt sal berî niha, dema ku me li Îzmîrê nûnergeha Azadiya Welat vekir, hate serdana me û min ew wisa nas kir. Piştre ez di gelek civîn û panelên têkildarî kurdayetiyê de rastî wî hatim. Hezkirin û têkoşîna wî ya ji bo kurdî, wekî gelek kesan bala min jî kişand. Dûre 6 sal berî niha ez hatim Stenbolê. Lê gelek caran ez di nûçeyên têkildarî xebatên ji bo kurdî de rastî navê wî hatim.

Herî dawîn pêrar min ew di Kongreya Enstîtuya Kurdî ya Stenbolê de dît. Di kongreyê de wî jî axaftinek kir û bal kişand ser nîqaşên oto-asîmîlasyona kurdan ku a niha di rojeva me de ye. Û niha dîsa di nûçeyekî de rastî navê wî hatim. Lê mixabin vê carê wekî her car kêfxweş nebûm. Dema ku min sernav xwend, min nexwest ez bi çavên xwe bawer bikim. Belê ez behsa Mele Îsmet dikim; kedkar û evîndarê ziman û wêjeya kurdî Mele Îsmet Kiliçaslan di encama qezayeke trafîkê de jiyana xwe ji dest da. Mixabin, nûçeyeke reş, nûçeyeke trajîk, nûçeyeke cegersoj...

Ez nizanim ev çe qeder e. Wekî hemû êşa ku kurd dikişînin ne bes be îcar bûyerên wiha trajîk...

Piştî ku min nûçeya mirina Mele Îsmet xwend, mirina Îhsan Nûrî Paşa hate bîra min. Wekî tê zanîn ew Îhsan Nûrî Paşayê ku xwedî jiyaneke mîna çiyayê Agirî bi heybet bûye, ew Îhsan Nûrî paşê ku bi dehsalan li hemberî zilm û zora rom û farisan serî natevîne, di dawiya temenê xwe de, di qezayeke trafîkê de jiyana xwe ji dest dide!..
Jiyana Mîr Celadet jî bi heman şiklî bi dawî dibe. Ew Celadetê ku ji bo guherîna çarenûsa gelê kurd serê xwe dide ber yê dewletan, di dawiya emrê xwe de, di qezayekê de (dikeve bîrê) ji vê dinê koç dike...

Mixabin ku ya Mele Îsmet jî wisa bû. Mele Îsmet di medreseyan de xwendibû û bibû mela. Wî li gelek gundên Bilîs-Tetvan û Wanê meletî kiribû. Piştî ku malnişîn bibû, nêzî 10-15 sal berî niha li Îzmîrê bi cih bibû. Kurdên ku li Îzmîrê dijîn, ên piçekî haya wan ji kurdayetiya wan heye miheqeq wî nas dikin. Ew û mela Reşîd (Irgat) her tim bi hev re bûn. Çi panel, civîn û aktîvîteyeke têkildarî zimanê kurdî hebûya miheqeq ew herdu nav li wir bûn.

Tê zanîn, berê medreseyên li Kurdistanê cîhê pêşketina wêjeya kurdî bûne. Loma jî gelek kesên ku ji wan deran xwendine, bi awayekî xwezayî der heqê dîroka edebiyata kurd de xwedî zanîn bûne. Lê piştî komara Tirkiyeyê ava bûye, hêdî hêdî ev rewş li holê rabûye. Bi taybetî jî di nava van 30 salên dawîn de... Îro hê jî li Kurdistanê bi sedan feqiyên ku li medreseyan xwendine, bûne mele hene. Hema hema temamiya wan êdî kal in. Ji wan gelek kes der heqê wêjeya kurdî gelek tiştan dizanin. Lê mixabin ji ber zilm û zora dewletê tev bê deng man. Ji bo pêşketin û xizmeta miletê xwe tiştek nekirin. Ji rol û rista ku medreseyan dabû wan bi dûr ketin. Ez baş dizanim ji wana gelekan di salên nodî de ji tirsan re bi tirkî waaz dikirin... Yanî bi kurtasî ketibûn rewşeke pir xerab.

Lê di nava wan melayan de hinek hebûn bi inyad, ji destpêkê heta niha dev ji wêje û zimanê xwe bernedan. Di camiyan de, Nubihara Biçûkan fêrî zarokan kirin, Mem û Zîna Xanî û Mewlûda Bateyî bi wan dane xwendin. Dûre gelekan ji wan dev ji karê xwe yê meletiyê berdan, bi awayekî aktîf ketin nava xebatên ji bo ji nû ve vejinandina ziman û wêjeya kurdî. Wekî Mehmet Zekî Bozarslan, wekî Fekî Huseyn Sagniç, Abdurehman Dûre, Abdullah Varlî û gelekên din...

Mele Îsmet jî yek ji wan meleyan bû. Piştî ku Enstîtuya Kurdî a Stenbolê hate damezrandin, ew jî çû Stenbolê bi vê saziyê re kete têkiliyê û tê de cih girt. Wî û mela Reşîd bi hev re gelek xebatên hêja kirin. Ligel tîpguhezî û wergera berhemên kurdî û yên têkildarî kurdan ên berê, wan herdu meleyan bi rastî ji bo pêşketina kurdî gelek ked dan. Ez bixwe gelek caran bûme şahidê vê yekê. Çi civîneke têkildarî kurd û kurdayetiyê hebûya li Îzmîrê ew herdu zat miheqeq li vir bûn.

Mixabin ku me ew melayê hêja, di bûyereke trajîk de wenda kir. Helbet mirin bûyereke xwezayî ye, yê ku dora wî hatibe dê biçe. Lê mirineke wiha trajîk zora mirov diçe. Ew melayê ku li ber hemû tadayiyên jiyanê li ber xwe da, di dawiya temenê xwe de çû di binê otomobîlekê de ma. Mixabin.

Kurdan rewşenbîrekî xwe yê hêja ji wenda kir. Serê miletê kurd sax be.
Cîhê te bihuşt be apê Mela îsmet...

Malpera: diyarname.com, 30.07.2006